Για την τέλεση της θ. Λειτουργίας οι πιστοί προσφέρουμε στο Θεό ψωμί ( άρτο ) που λέγεται πρόσφορο ( από την προσφορά ) και κρασί. Τα προϊόντα αυτά φαίνονται ασήμαντα. Όμως αποτελούν τα γεννήματα των κόπων του ανθρώπου και συμβολίζουν τη ζωή μας, που προσφέρουμε στο Θεό, ως δώρο ευχαριστίας. Για να το καταλάβουμε αυτό ας σκεφθούμε πως φτιάχνεται το ψωμί και το κρασί. Για το πρώτο αναμιγνύουμε αλεύρι, νερό, αλάτι και ΄΄ζύμη΄΄ ( μαγιά ή προζύμι ). Η ζύμη προκαλεί τη ΄΄ζύμωση΄΄, μια χημική διεργασία που κάνει το ζυμάρι να φουσκώνει και το δεύτερο παρασκευάζεται με παρόμοιο τρόπο. Ο μούστος του σταφυλιού μετατρέπεται με την αλκοολική ζύμωση, σε κρασί. Αυτά τα δύο προϊόντα ανέκαθεν αποτελούσαν βασικά στοιχεία της διατροφής του ανθρώπου. Όταν λαμβάνουμε ως τροφή το ψωμί και το κρασί, απορροφώνται από τα όργανα του σώματος και μεταβάλλονται σε αίμα και σάρκα. Χωρίς την τροφή δεν μπορούμε να ζήσουμε. Γι' αυτό το λόγο το ψωμί και το κρασί χρησιμοποιούνται ως σύμβολα της προσφοράς μας στο Θεό, γιατί προσφέροντάς τα, είναι σαν να προσφέρουμε σ' Αυτόν τη ζωή μας. Μέσα στη θ.Λειτουργία τα απλά αυτά είδη της διατροφής μας, με την παρουσία της χάρης του Αγ.Πνεύματος, μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα του Χριστού. Και όταν κοινωνούμε λαμβάνουμε μέσα μας τον ίδιο το Χριστό, την ουράνια τροφή, που χαρίζει την Αιώνια Ζωή. Το πρόσφορο έχει σχήμα στρογγυλό και φέρνει στο κέντρο κυκλική σφραγίδα με σχήματα σε σχήμα σταυρού. Στο κέντρο του βρίσκεται ένα τετράγωνο που γράφει Ιησούς Χριστός Νικά. Ονομάζεται ΄΄αμνός΄΄ ( πρόβατο ) και το αποχωρίζει ο ιερέας σε σχήμα κύβου από το πρόσφορο, κατά την ΄΄Προσκομιδή΄΄ ( δηλ. την προετοιμασία των τίμιων δώρων για την τέλεση της θ.Λειτουργίας ). Το τοποθετεί πάνω στο άγιο Δισκάριο και αυτό το κομμάτι του ψωμιού θα γίνει το Σώμα του Χριστού μέσα στη θ.Λειτουργία. Αριστερά βρίσκεται ένα τριγωνικό κομμάτι μέσα στο οποίο διακρίνονται τα γράμματα Μ, Θ ( Μήτηρ Θεού ) και συμβολίζει την Παναγία. Δεξιά βρίσκεται ένα τετράγωνο κομμάτι που περικλείει 9 τρίγωνα. Αυτά συμβολίζουν τις 9 τάξεις των Αγγέλων και των Αγίων. Και τα δύο αυτά κομμάτια τα αποχωρίζει ο ιερέας από το πρόσφορο κατά την Προσκομιδή και τα τοποθετεί με αντίστοιχο τρόπο πάνω στο άγιο Δισκάριο. Το υπόλοιπο πρόσφορο κόβεται σε μικρά κομμάτια και διανέμεται ως ΄΄αντίδωρο΄΄ στους πιστούς στο τέλος της θ. Λειτουργίας. Με την προσφορά του Άρτου στη θ. Λειτουργία συμμετέχουμε κι εμείς ουσιαστικά σ' αυτήν. Αξιωνόμαστε από τους κόπους των χεριών μας να γίνει ο ίδιος ο Χριστός. Είναι παλιά παράδοση της Εκκλησίας μας το πρόσφορο να ζυμώνεται στο σπίτι. Όχι μαζί με το συνηθισμένο ψωμί αλλά χωριστά. Με ιδιαίτερη φροντίδα και προσευχή. Μόνον έτσι η προσφορά μας είναι αποτέλεσμα και του προσωπικού μας κόπου. Μόνον έτσι αυτό το μικρό υλικό δώρο, γίνεται έκφραση της αγάπης μας προς το Θεό. Για να προσφέρουμε τα δώρα μας στο Θεό και να γίνουν αποδεκτά απ' Αυτόν, χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι πριν από κάθε υλικό δώρο μας προς την εκκλησία, ο Χριστός ζητάει την ειλικρινή Μετάνοιά μας. Ζητάει προσφορά της καρδιάς. Ζητάει καθαρή καρδιά, γεμάτη αγάπη και καλοσύνη, προς όλους. Ακόμα και στους εχθρούς μας. Γι' αυτό ο ίδιος είπε: '' Όταν προσφέρεις το δώρο σου στο Ναό, κι εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, γύρισε αμέσως πίσω. Πήγαινε πρώτα να συμφιλιωθείς με τον αδελφό σου και ύστερα έλα να προσφέρεις το δώρο σου΄΄ ( Ματθ. 5, 23 - 24 )
προζύμι στο μέγεθος μικρού μήλου, σε θερμοκρασία δωματίου
1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
χλιαρό νερό όσο πάρει
σφραγίδα ξυλόγλυπτη
2 ταψάκια Νο 20
ΕΚΤΕΛΕΣΗ Ρίχνουμε σε μία λεκάνη 2 φλιτζάνια του τσαγιού χλιαρό νερό και λιώνουμε το προζύμι εντελώς. Στη συνέχεια ρίχνουμε 2 φλιτζάνια του τσαγιού αλεύρι κίτρινο και ανακατεύουμε καλά το μίγμα. Το σταυρώνουμε, το σκεπάζουμε με μια καθαρή πετσέτα και το αφήνουμε για 10 ώρες περίπου, ώστε να δημιουργηθούν στην επιφάνεια του μίγματος φυσαλίδες. Έπειτα ρίχνουμε 2 φλιτζάνια του τσαγιού χλιαρό νερό, το αλάτι και λίγο- λίγο όλο το αλεύρι. Το ζυμώνουμε 20 λεπτά περίπου. Η ζύμη πρέπει να είναι σφιχτή και να μην κολλάει στα χέρια μας και στη λεκάνη. Εάν κατά το ζύμωμα χρειαστεί η ζύμη λίγο νερό ακόμα, βρέχουμε τα χέρια μας με χλιαρό νερό και συνεχίζουμε το ζύμωμα μέχρι το νερό να απορροφηθεί εντελώς. Όταν η ζύμη ζυμωθεί καλά, αφαιρούμε ένα κομμάτι όσο το μέγεθος του προζυμιού που χρησιμοποιήσαμε, το οποίο θα είναι το προζύμι μας στο επόμενο ζύμωμα και το τοποθετούμε σε ένα κεσεδάκι με σκέπασμα, το οποίο αφήνουμε εκτός ψυγείου για 12 ώρες περίπου ώστε να φουσκώσει και στη συνέχεια το τοποθετούμε στο ψυγείο. Την υπόλοιπη ζύμη τη χωρίζουμε στα δύο. Ρίχνουμε λίγο αλεύρι πάνω στον πάγκο και πάνω σ' αυτό πλάθουμε κάθε πρόσφορο σε σχήμα στρογγυλό και τοποθετούμε το καθένα στο κέντρο του ταψιού. Στο κάθε ταψί έχουμε ρίξει από πριν λίγο αλεύρι (στον πάτο και έχουμε περάσει και τα τοιχώματα με αλεύρι), ώστε να μην κολλήσει το πρόσφορο. Τοποθετούμε προσεχτικά την σφραγίδα στο κέντρο του πρόσφορου, την πιέζουμε με δύναμη και την στρίβουμε ελαφρά πολύ λίγο. Στη συνέχεια τη σηκώνουμε σιγά- σιγά και πλάγια. Με ένα ξύλινο καλαμάκι τρυπάμε το πρόσφορο στον "αμνό" (στο μεσαίο τετράγωνο της σφραγίδας) στις 4 γωνίες και από το έξω μέρος του τετραγώνου, εκεί όπου υπάρχουν 4 μικρά μπαλάκια. Έπειτα κάνουμε 12 τρύπες γύρω-γύρω έξω από τη σφραγίδα. Ψήνουμε για 2 1/2 ώρες και το ελέγχουμε . Έξω από τη σφραγίδα πιέζουμε τη ζύμη με το δάχτυλό μας ελαφρά και εάν η ζύμη ξαναγυρίσει στη θέση της, θα πει ότι το πρόσφορο είναι έτοιμο για το φούρνο. Προθερμαίνουμε το φούρνο για 10 λεπτά σε δυνατή θερμοκρασία χωρίς αέρα και βάζουμε τα πρόσφορα να ψηθούν για μισή ώρα σε σχάρα που βρίσκεται προς το κάτω μέρος του φούρνου. Όταν πάρουν χρώμα από πάνω, τα σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και τα ψήνουμε σε μέτριο φούρνο για 45 λεπτά ακόμα. Άφου τα βγάλουμε απ' το φούρνο, τα αφήνουμε να κρυώσουν λίγο και στη συνέχεια τα αναποδογυρίζουμε, τα βγάζουμε από το ταψί και τα ακουμπάμε όρθια στον τοίχο για να στεγνώσουν. Αφού κρυώσουν εντελώς τα πρόσφορα, τυλίγουμε το καθένα ξεχωριστά με μια καθαρή πετσέτα, τα κλείνουμε σε μια νάιλον σακούλα και τα βάζουμε στο ψυγείο. Εκεί μπορούμε να τα διατηρήσουμε ως και μια εβδομάδα. Σημειώσεις: 1. Καλό θα ήταν τα σκεύη που χρησιμοποιούμε για τα πρόσφορα να είναι προορισμένα μόνο γι' αυτή τη χρήση. 2. Το πρόσφορο το πηγαίνουμε στην Εκκλησία τυλιγμένο σε μια καθαρή άσπρη πετσέτα. Σε ένα χαρτί μπορούμε να έχουμε γράψει τα ονόματα των ζώντων και σε ένα άλλο των κεκοιμημένων για να μνημονευτούν στη Θεία Λειτουργία.